Kafes ve ekipmanlarımızı, beslediğimiz kanarya türüne göre seçmeliyiz. Uygun ekipmanların kullanılmaması kuşlarımızda rahatsızlıklara sebebiyet verebilir, stres oluşturabilir, hatta yaralanmalara ve uzuv kayıplarına sebep olabilir.
Farklı kuş türleri ve farklı amaçlar için pek çok kafes türü mevcuttur. Ötüm kafesleri, üretim kafesleri(çifthane), çoklu sistemler (box), hasta kafesleri, yarışma kafesleri, eğitim kafesleri, taşıma kafesleri gibi örnekler verebiliriz.
Kuşlarımızın bakımı için kullanacağımız kafeslerin kolay temizlenebilir malzemeden üretilmiş olması önemlidir. Bu açıdan, tahta kafeslerin kullanımı pratik değildir.
Ötüm Kafesi El Yapımı Ceviz
Kanarya kafeslerinde teller mutlaka dikey olmalıdır. En sık yapılan hatalardan biri, muhabbet kuşu kafesinde kanarya beslenmesidir. Bu tür kafesler kanat yaralanmalarına neden olabilir. Ayrıca kırık teli olan kafesler, kapısı kapanmayan kafesler kullanılmamalıdır. Kuşların yaralanmasına, yavruların kaçıp aç kalmalarına neden olunabilir.
Kümese yeni gelen kuşlar için bir karantina kafesi bulunmalıdır. Ayrıca, hasta kuşların bakımı için olan hasta kafeslerinin bulunması da faydalı olacaktır.
Üretim içinse çifthane, salma ya da çoklu kafes sistemlerinin kullanılması gerekmektedir. Görece büyük kafeslerde yavru alınabilse de, ikinci ağızdan itibaren yer sorunu yaşanmaya başlanacaktır. (Henüz yeme düşmemiş yavruların oluşturacağı sıkışıklık, ikinci yuvalığa yer olmaması vs.)
Kafes zemininde ızgara bulunması, kuşun dışkı ile temasını büyük oranda engeller. Izgaraların sökülüp takılabilir olması, temizliğini de kolaylaştırır. Bu ızgaralarda tel aralığı doğru ölçülerde (max. 1,5 cm) olmalıdır. Aksi halde yavruların ya da hasta kuşların ızgara aralığından düşmesi ya da takılıp kurtulamamaları söz konusu olabilir.
Kafes zemininde tava bulunması da temizlik açısından kolaylık sağlayacaktır. Tavanın metal ise paslanmaz malzemeden olması gerekir. Plastik tavalar da oldukça kullanışlıdır.
Zeminde kağıt, kum, granül, mineral gibi pek çok malzeme kullanılabilir. Ancak burada da dikkat edilmesi gereken hususlar bulunur. Çok fazla kimyasal içeren kağıtlar, aşırı tozlu kumlar, kuş kanat çırptıkça etrafa uçuşan taban malzemeleri kullanışlı değildir.
Çok katlı pvc veya ahşap kafes sistemlerinde, en alt kattaki kuşları gözlemlemek zordur. Bu nedenle en alt katı dolap şeklinde olanlar tercih edilebilir.
Ötüm için beslenen kuşlar için, daha küçük olan ötüm kafeslerinin kullanılması idealdir. Tüy zamanı kuşların daha büyük salmalara alınması da tüy dökümünü kolaylaştırmaktadır.
Kafeste en az iki yemlik yeri bulunması gerekir. Üretim için kullanılan kafeslerde 3 ve daha fazla olması idealdir. (Yem, mama, kum için birer tane) Ayrıca, kafes kapısının dışında, yuvalık ya da banyoluk için ikinci bir kapı bulunması da iyi olacaktır.
Kafeslere dıştan takılan, kapaklı ve tünekli yemliklerin kullanılması gerekir. Bu sayede yemler daha kolay tazelenir, daha temiz kalır. Tünekli olması sayesinde kuşlar daha rahat yemlenebilirler. Dıştan takılan yemlikler, kuşları ürkütmeden yem değişimi yapılmasını sağlar. Yavru kuşların yeme alışması için kapaklı olmayan yemlikler kullanılabilir.
Yemliklerin üzerine tünek konmamalıdır. İlla ki konulması gerekiyorsa, kuşun tam yemlik üzerine tünemesini engelleyecek önlemler düşünülmelidir. Örneğin, kafes içine asılan kalamar kemiği veya suluk, yemlik hizasına konur. Böylece kuşun tünekte, yemlikten biraz daha ileride tünemesi sağlanabilir.
Suluklar da kolay temizlenebilir olmalı ve dıştan takılabilmelidir. Sulukların mümkün olduğunca temiz tutulması önemlidir. Suda her zaman daha kolay bakteri ürer ve kuşlara zarar verebilir. Bulaşıcı hastalık riskini azaltmak için aynı kafese aynı suluğun takılması faydalıdır. Bunun için her kafese farklı renklerde suluk takılabilir ya da suluklar numaralandırılabilir.
Tünekler, kuşun ırkına uygun kalınlık ve şekillerde olmalıdır. Fazla kalın ya da fazla ince olması, kuşun duruşunu etkileyebileceği gibi, tırnakların şeklinin bozulmasına neden olabilir. Pek çok ırk için tünek şekli ve kalınlığı standart olarak belirlenmiş olup, bu standartlara uygun tünekler kullanılmalıdır. Plastik malzemeden yapılan tünekler daha kolay temizlense de, ahşap tünekler hayvanın doğasına daha uygundur.
Tüneğin takılacağı yer de önemlidir. Kuş üzerinde dururken kuyruğu ya da kafası kafesin duvarlarına ya da tavanına değmeyecek şekilde konumlandırılmalıdır. Minimum iki adet tünek bulunmalıdır. Tek kuş bakılan kafeslerde tünekler farklı yüksekliklere konabilir. Bazı baskın kuşlar daima yüksek olan tünekte durmak
ister. İki baskın kuş varsa, üst tünek için sürekli kavga edeceklerdir. Bu durumda eşit yükseklikte iki tünek bulunması idealdir. Yeni yeme düşmüş olan yavruların bulunduğu kafeslerde, biraz daha alçak seviyelere birkaç günlüğüne ekstra tünekler konulması faydalı olabilir.
Üretimde kullanılacak yuvalıkların kolay takılıp sökülebilir olması, kuşun boyutlarına uygun genişlik ve derinlikte olması gerekir. Metal, plastik, sepet türü kafeslerin tümü kullanabilir. Bazı kuşlar kafese koyduğunuz yuvalığı beğenmeyebilir ve bir türlü yuva örmez. Bu kuşları takip ederek, farklı yuvalık takmak sorunu çözebilir.
Yuva malzemesi olarak pek çok ürün kullanılabilir. Burada da önemli olan, anaçların ve yavruların ayağına dolanmayacak, hava alabilen maddelerin kullanılmasıdır. Kafes tabanı için keçe kullanılması yaygın uygulamadır. Kafesi örmesi için kuşlara keten ip, hindistancevizi lifi, pamuk, yün vs. verilebilir. Yuva malzemesinde de kuşlar zaman zaman seçici olabilirler. Bu kuşlar için de gerekli durumlarda farklı malzemeler verilmelidir.
Yem kabuklarının etrafa saçılmaması ya da kafesin rüzgardan korunması için kullanılan örtülerin kullanılmaması daha iyidir. Özellikle tülden yapılan örtüler kuşlar tarafından didiklenir ve çok ince iplere ayrılır. Bunlar ayak ve kanada dolanarak yaralanmalara, hatta ölüme sebep olabilmektedir. Mutlaka ihtiyaç duyulursa, kafeslerin streç film ile kaplanarak kullanılması daha makul bir çözümdür.
Yarışmalarda kafes ve kafes ekipmanları ile ilgili kurallar net olarak belirlenmiş olup, harfiyen uyulması gerekir. Kanarya cinsine bağlı olarak kafes ebadı, kafes türü, tünek adedi, tünek şekli, tünek kalınlığı, tüneğin takılacağı yer, kafeslere konacak işaretler, kafes tabanında kullanılacak malzemeler ile ilgili kurallar bulunmaktadır.
