Hastalık parazitleri, kanarya çiçeği virüsleri ve çiçek virüslerinde büyük bir grup ”Avipox virüsü” olarak adlandırılır. Kanarya çiçeği virüsleri sadece kanaryaları ve cardinallerin akrabalarını hasta eder. Tür olarak akraba olan virüsler ya dışarıdan veya ithal edilen kuşlardan gelir. Stres nedeni ile hasta olan veya zayıf düşen kuşlar hastalığa daha çabuk yakalanır. Kanarya çiçeği virüsü değişime uğramış, deriden, göz kenarlarından ve salyasından belli olur. Kuşun dışkısında da ayırt edilebilir.
Virüsün taşınması iki yoldan olabilir. Birincisi; bir hayvandan diğerine taşınma ile mümkündür. Böylece enfeksiyon yoluyla hastalık taşınmış olur. Diğer yol vektörler üzerinden dolaylı olarak taşıma ile meydana gelir. Canlı olmayan vektörlerdeki virüsler yem yoluyla doğrudan veya dolaylı olarak taşınabilir. Canlı vektörlerin, insanların ziyareti esnasında taşınabileceği düşünülmektedir. Kan emici veya uçan haşereler de hastalığın yayılma ve taşınmasını sağlayan etkenlerdir. Yaz ayları çiçek hastalığına daha fazla sebebiyet vermektedir. Hayvanların hastalığı karşı korunma şartlarına göre; hastalık olumlu veya olumsuz yayılma gösterir.
HASTALIK BELİRTİLERİ
1-AKUTLU FORMU: Kuşların ölümü genellikle çok kısa zamanda olur. Ölmeden az önce çiçek enfeksiyonunun kendine has hastalık semptomları görülebilir. Klinik bulgular, genellikle anatomik-patalojik bulgularda olanın, aynısı olarak görülür.
2-AKCİĞER FORMU: Bu hastalık formunda, hayvanlar hastalığa ilk yakalanınca, kafes içerisinde bir tünekten diğerine bilinçsizce sıçrarlar. Uçmaya pek teşebbüs etmezler. Tünekde, yerde kabarmış olarak dururlar, gagalarını açarlar ve titrerler (kuyruklarını sallarlar). Bu hastalık formu yetiştiriçiler arasında ””Snap Hastalığı”” olarak tanınır. Nefes alma zorluğu gittikçe artar. Sonunda hayvan hiçbir şey yiyemez hale gelir. Gücü tükenmiş halde durur ve 2 ila 4 gün içinde ölür. Bu hastalık formunda çiçek hastalığına bağlı değişiklikler, solunum yollarında görülür. Öncelikle üst solunum yollarında ve hava taşıyıcı broşlarda yapısal bozulma meydana gelir.
3-KRONİK DERİ VE MUKOZA ZARI FORMU: Bu form, Kanarya çiçeğinin yumuşak oluşum sürecidir. Kuşlar septik formda tüylü veya tüysüz deri yüzeylerinden hastalanırlar. Hastalığa göz çevresinde, gagada, ayak parmaklarında, bacaklarda ve kanat derisinde rastlanır. Sulu kabarcık halinde belirir. ıçinden kan kırmızısı renginde sıvı akar ve koyu kahverenginde kabuk bağlar. Hastalık taşıyan ayaklar aşırı kanlanma sonucu yavaş yavaş kötüleşir, hatta ölebilir de. Hayvanların bir arada tutulması hastalığın yayılmasında çok fazla rol oynamaz. Derideki değişiklikler en fazla 3 veya 4 hafta içinde tekrar geri gelir. Bakteriyel sekunder enfeksiyonlar nedeniyle komplikasyonlar meydana gelebilir. Septik forma geçişte mümkündür.
TEDAVİ: Hastalık virüsler nedeniyle meydana geldiği için, antibiyotik veya diğer kimyasal tedavi maddeleriyle iyileştirilmesi mümkün değildir. Bundan dolayı tedavinin amacı çiçek virüsüne karşı daimi aktif bağışıklık sağlamaktır. Oluşan antikorlar virüsleri etkisiz kılarlar. Muhtemelen ölüm olaylarının önüne geçerler. Bundan dolayı koruma aşısı ile etkili savunma organizması olarak antikorların oluşması daha uygundur. Böylece enfeksiyona bağlı hastalığın daha hafif atlatılması sağlanır. Bu aşılama tüy değiştirme döneminde mevcut tüm kuşlara yapılmalıdır. Tüy döneminde yapılan aşı,kuşlarımızın yarışma sezonuna etkili bir koruma ile girmesini sağlar. Tüy dönemi kuşlarımıza etkili bir bağışıklık kazandırmanın tam zamanıdır. Düzgün olarak yapılan bir aşılama kuşları en az 8-10 hafta korur.
CANARY POX
Çiçek aşısı iki şişe ve iki iğneden ibarettir. şeker hastalarının kullandığı insulin iğnesini kullanarak sıvı olan sulandırıcı diluent çekilir ve freze dried, aşıyı ihtiva eden şişenin içine bu sıvı aktarılır. Bu karışımı yavaşça köpürtmeden çalkalayıp tam karışımı temin etmek gerekir. Artık aşı kullanıma hazırdır ve en geç bir saat içerisinde kullanılmalıdır. Güneşten ve avuç içi sıcağında korumak için bir buz kabının içinde tutmakta fayda vardır. şişenin ağzındaki kapak açılır. Çift iğneli plastik saplı özel aşı uygulayıcısı bu aşı şişesine sokulur. ığnelerin her ikisi de aşı ile kaplanacak şekilde sokulur ve bu iğneler kanaryanın kanadında etsiz kemiksiz adalesiz olan kısma sokulup çıkarılır. ığneler 4 mm. arka taraftan çıkmalı ki aşılı iğneler deriye aşıyı bulaştırabilsin. Bir başka yol bu aşıyı iğne ile değil kanaryanın but”undan sokup alınan kalın tüylerin tüy yataklarına sert bir fırça ile sürmektir.
ZUHAL DAŞTAN
2006-07-17 07:27:00
